Özellik en iyi şekilde Nuzumla köyünde kendini göstermektedir. Bunun en açık sebebi ikinci bir halının bir öncekinin sırtından bakılarak dokunmasıdır. Nuzumla köyü yatak halılarında en belirgin özellik iki küçük, bir büyük bordürden sonra merkezde birbirine bağlantılı, altıgen formunda iki adet topun bulunmasıdır. Bağlantı ve dolgu motifleri ne olursa olsun bu iki adet top bütün halılarda uygulanmıştır. Toplann merkezinde bulunan çiçek motifleri bazı örneklerde yıldıza dönüşebilmektedir. Fakat bütün örneklerde değişmeyen bir başka kompozisyon öğesi merkezden dört yöne doğru ilerleyen "kaşık" motifidir. Ayrıca toplann köşegenlerine yerleştirilen toplam sekiz adet yörede "tabanca" denilen ejderha motifi içi dolgulu ya da dolgusuz olarak bütün halılarda uygulanmıştır. Büyük bordürde görülen "turunç" motifi ve büyük bordürün açık sarı zemini ile küçük bordürlerde görülen beyaz zemin üzerine su yolu motifi halıların tamamına yakın bir kısmında görülerek, Nuzumla köyü yatak halısı desen kompozisyonunun genel karakterini oluşturmaktadır (Bkz. Çizim No: 3).
Mesudiye köyü Nuzumla köyüne mesafe olarak en yakın köy olmasının yanın¬da, yatak halılarında taşıdığı desen kompozisyonu da tamamen ayındır. Genel kurgu ve dolgularda kullanılan motiflerde hiçbir farklılık yoktur. İki köy arasında halıların sırtından bakılarak yapılan alışveriş sonucu ortaya çıkan bu durumdan dolayı halılar ancak ait oldukları kişilerin adlan ile ayırtedilebilmektedir.
Yeşildere, köyü yatak halılarında Nuzumla ve Mesudiye köylerinden tamamen farklı bir desen kompozisyonu hakimdir. Ve diğer köylerdeki gibi sabit bir desen kompozisyonuna sadık kalınmamıştır. Halılar arasında genel düzen ve bordürlerde kullanılan motiflerde benzerlik vardır fakat tamamen aynı iki örneğe rastlanmamıştır. Yeşildere köyü yatak halılarının desen karakterindeki ortak özellik; iki küçük bir bü¬yük bordür ve en dikkati çeken özellik olan halı zemininin boş bırakılıp, motiflerin raport düzende, bazılarında sonsuzluk ilkesi gözetilerek düzenlenmesidir.
Büyük bordürlerde yörede "bulutsu" denilen çengellerden oluşan desen kompo¬zisyonu incelenen halıların tamamına yakın bir kısmında görülmektedir. Bütün ör¬neklerde görülen kırmızı renkli halı zeminine bazı örneklerde yörede "eldiven" deni¬len el-tarak motif, bazılarında sekiz köşeli yıldız, bir tanesinde yörede "sandık" deni¬len kare formlu geometrik motifler ve bir tanesinde de ejder ve koçboynuzu motifleri raport düzende yerleştirilmiştir. Yeşildere köyü yatak halıları diğer köylere ait yatak halılarından kırmızı renkli halı zeminine birbirinden kopuk olarak yerleştirilmiş mo¬tifleri ile ayırt edilebilmektedir
Ketenli (Çalman) kasabasında yapılan incelemede ise yatak halılarının birbirine çok benzer özellikte desen kompozisyonu ile dokunduğu, istisnalar dışında halıların ancak renklerinden ayırt edilebildiği saptanmıştır.
Çalman yatak halılanndaki desen karakterinde en belirgin özellik halı zeminin¬de yer alan, sınırlan ve merkezinde sandık motifi bulunan madalyon tarzında göbektir. İncelenen halıların tamamında bu özellik mevcuttur ve bu göbek ile Çalman yatak ha¬lıları diğer köylerdeki yatak halılanndan ayırtedilmektedir. Büyük bordürlerde yörede "eğişmeş" denilen dört yönlü kazayağı motifi bütün örneklerde ya tek başına tekrarlana¬rak ya da koçboynuzu ve pıtrak motifleri ile atlamalı olarak yerleştirilerek kullanılmıştır. İncelenen bütün örneklerde görülen bir başka özellik ise hah zemininin köşegenlerine yerleştirilen yörede "tabanca" denilen ejder motifidir. Halılann büyük bir kısımda büyük bordürlerin yatay ve dikey kısımlan farklı olarak tasarlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder